Na ovoj fotografiji iz 1960. godine zabelena je izgradnja Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, na današnjem Trgu galerija.
Zgrada Spomen-zbirke prva je zgrada u Novom Sadu, i među prvima u Jugoslaviji, sagrađena isključivo za potrebe muzejskog prostora. Projektovao ju je arhitekta Ivo Kurtović, i otvorena je 1961. godine sa 173 umetnička dela.
Svojim projektom Ivo Kurtović je predvideo jednospratnu građevinu, uvučenu u odnosu na regulacionu liniju, imajući pri tom u vidu namenu samog objekta i njegovo uklapanje u okolni ambijent. Objekat čine dva građevinska korpusa koje objedinjuju ulaz i hol, izmešteni u odnosu na centralnu osovinu. Prema prvobitnoj zamisli u prizemlju su bile kancelarija kustosa i garderoba, a u desnom traktu izložbeni prostor. Spratni deo zauzima šest izložbenih celina, raspoređenih da se prate u kružnom toku. Izdeljen na nejednake delove, sprat ima prirodno zenitalno osvetljenje preko horizontalnih plafonskih prozora. Prostorija na severoistočnom delu sprata prvobitno je zamišljena kao kabinet Pavla Beljanskog, koji on nikad nije koristio. Ovde je 1971. smešten Memorijal umetnika i ona postaje sastavni deo izložbenog prostora.
Pošto su nakon smrti Pavla Beljanskog 1965. njegovi naslednici poklonili Spomen-zbirci slike, nameštaj i lične predmete iz njegovog stana, odlučeno je da se oformi još jedan izložbeni prostor tj. dogradi jugoistočni deo. Dograđeni aneks je realizovan prema projektu Katarine Babin i završen je septembra 1966. kada je zgrada Spomen-zbirke drugi put otvorena za javnost. Skladno je uklopljen u prethodni objekat, ne narušavajući njegovu osnovnu kompoziciju. U prizemlju dograđenog dela zgrade smešteni su još jedna kancelarija za kustose i depo, a na spratu prostor Memorijala Pavla Beljanskog. Memorijal je svečano otvoren 24. novembra 1968. godine prilikom prve dodele Nagrade Spomen-zbirke Pavla Beljanskog. Od tada je postavka Memorijala neprekidno otvorena za javnost, osim u kraćim intervalima, kao što su NATO bombardovanje 1999. ili tokom 2002/3. godine zbog restauracije eksponata i rekonstrukcije prostora.
Pomalo strogi izgled same građevine dodatno je ublažen i zelenilom koje je okružuje. Na travnjaku ispred zgrade nalazi se spomenik Nadeždi Petrović podignut 1995. godine.
Vrednost objekta potvrđena je proglašenjem za spomenik kulture Odlukom Skupštine grada Novog Sada od 24. septembra 1992. godine. I kao spomenik kulture, i svojom funkcijom ona predstavlja značajno graditeljsko obeležje Novog Sada, a sam projekat Spomen-zbirke Pavla Beljanskog jedan je od najuspelijih među namenskim galerijskim i muzejskim objektima posleratne Jugoslavije.
Izvor: wikipedia, pavle-beljanski.museum
Foto: Facebook/Stare fotografije Novog Sada
