Sinoćnim izvođenjem “Rodoljubaca” u režiji Andraša Urbana, a izvođenju Narodnog pozorišta iz Beograda, započet je glavni festivalski program 61. po redu “Sterijinih igara”. Retko je bivalo da velikim nacionalnim učiteljem, pravnikom, pesnikom, dramaturgom, a korifejem i imeniteljem najreferentnijeg teatarskog zbitija u nas i regionu, Jovanom Sterijom Popovićem, odnosno njegovim komadom bivaju započete igre, ali u duhu vremena i aktuelnosti, o ovom Pozorju se i takva šta dogodilo.
Dakako, prethodeći takmičarskoj selekciji o prvome festivalskome danu, kao svojevrsni intro, a u okviru pratećih programskih aktivnosti, pred zainteresovanim pozorišnicima i ljubiteljima teatra i vizuelnih umetnosti, u foajeu velike scene Srpskog narodnog pozorišta (SNP) našlo se 196 radova, od 71 umetnika, na otvaranju trijenalne Izložbe pozorišnog plakata i grafičkog oblikovanja.
Žiri u sastavu vrhunskih dizajnera i profesora beogradske i novosadske Akademije umetnosti: Bane Dobanovački, Darko Vuković, Zoran Blažina, te urednice za Međunarodne programe Sterijinog pozorja, Dušane Todorović, odlučio je da u kategoriji štampanog plakata nagradi: Davida Mareša za najavni plakat “Infanta”; Duška Arsenića za plakat za predstavu “Ne ja”, te Dejana Petrovića za plakat za predstavu “Kokoška”.
O aktuelnom trenutku “veselih i žalosTnih (naših) pozorja”, progovorila je i petostruka dobitnica Sterijinog kipića, doajenka našeg glumišta, Anita Mančić u pozdravnoj besedi, rekavši među ostalim:
– Današnji trenutak stoji na ivici žileta. Moramo da biramo: ili će naša duhovna, stvaralačka sila opstati ili ćemo se survati u bezdan i potpuno uništiti. Ništa više nije trajno i postojano. Moderno doba guši lepotu, postavlja granice, ubija tradiciju i jezik kao osnovni temelj iz kog potičemo i na osnovu kojeg jesmo. Čini se da su na delu procesi kvarenja, da se uspostavlja javno stanje obmane, i to naizgled bez posledica. Degradacija pozorišta, razaranje kulture, obezvređivanje umetnosti stvara društvo koje vulgarizuje život, tiraniše izuzetke, pravda nepoštenje; društvo koje se divi i učestvuje u ljudskoj niskosti. Ali nasuprot tome, stoji vera u čoveka i njegove neslućene mogućnosti, snaga razuma i nada da je sadašnji trenutak zaista i prolazan – rekla je lucidno a gorko, Mančićeva.
Činjenica da su baš Andraševi “Rodoljupci” u izvođenju Slobodana Beštića, Nele Mihailović, izvrsnog Predraga Ejdusa, Branka Jerinića, Bojana Krivokapića, Suzane Lukić, Anastasije Mandić, Pavla Jerinića, Nikole Vujovića, Hadži Nenada Maričića, u dramaturškom ključu Suzane Vuković i Slavka Milanovića, kostimima Marine Sremac, te muzici koju potpisuje Irena Popović Dragović, otvarali ovogodišnje Pozorje, kao komad koji aktuelizuje pitanje političkih preletača, prodaje “vere za večeru”, trgovine “izmima” – od nacionalizma do liberalizma, koristeći izvorni Sterijin predložak vezan za revoluciju u Vojvodini iz 1848. godine, mnogima je bila bačena rukavica u lice, iako je utisak da je dobar deo Sterijanaca ostao prilično “mlakokrvan” na odveć političkih “zbitija” kojima smo ophrvani svakodnevno.
Dakako, Pozorijanske igre su vazda bile i mesto i središnica u kojem se naše “velo misto“ prikazivalo u svojoj punini svoje širine, otvorenosti, prestiža, društvenog i socijalnog ugleda, odnosno one narodne – “svako ko je neko, jeste baš tu”, te je tako bilo i o prethodnoj večeri kako u Sali “Jovan Đorđević”, tako i na koktelu i okruglom stolu, upričilenom netom nakon okončane prve selekcione predstave.
Nervozu i nesigurnost, usled političkih promena koje se imaju za dogoditi, pokazali su o otvaranju “Sterijinog pozorja” gotovo svi aktuelni političari pozicije i opozicije ne pojavivši se “da se upišu” međ “otvarače” Sterijanskih igara izuzev: predsednika Izvršnog veća Vojvodine i predsednika Demokratske stranke, dr Bojana Pajtića koji je došao na otvaranje sa suprugom Vesnom; plusić je pribeležio i član Gradskog veća zadužen za kulturu, Vanja Vučenović, te sekretar za međuregionalnu saradnju IVV, Branislav Bugarski. Na ovaj način, sva trojica pomenutih pokazala su visok stepen kultur-osvešćenosti, kako sredine u kojoj egzistiraju, tako i načina na koji prihvataju novonastale okolnosti.
Kao po “protokolu” gradonačelnik varoši, te republički i pokrajinski ministri za kulturu behu izostali, ali se zato međ brojnim našim parvenima i Sterijancima nađoše: do obe Balaševićke – Olivera i Jovana; univerzitetski profesori – Sava Damjanov, Jovan Popov, Ljiljana i Jova Ljuštanović; reditelj Haris Pašović; ambasador Crne Gore u Srbiji i reditelj, Branislav Mićunović-Žaga; dramaturg, Svetislav Jovanov; upravnik “Ateljea 212” i glumac, Branimir Brstina; upravnici pozorišta Nenad Novaković (Narodno pozorište, Banja Luka), Peđa Bjelošević (Dečije pozorište, Banja Luka), Saša Milosavljević (SNP); predsednik i potpredsednik Matice srpske – dr Ivan Negrišorac i dr Nenad Ostojić; upravnica Galerije Matice srpske – mr Tijana Palkovljević Bugarski; istoričar umetnosti, Nebojša Milenković; sekretar Muzičke omladine Novog Sada, Milan Ješko Radulović; advokati Vava Horovic, Slobodan Beljanski i Peđa Bogovac; Milivoje Mlađenović; direktor Pozorišnog muzeja Vojvodine, Zoran Maksimović; glumci: Mira Banjac; Radoje Čupić; Aleksandra Cakana i Badža Pleskonjić; Saša i Gordana Gajin; Peđa Momčilović; Sonja Damjanović; Emina Elor; Jugoslav Krajinov, itd. Operska diva, Agota Kovač Vitkai; baletski prvak, Milan Lazić; arhitekte Vlada Rakić i Goca Đilas; Tatjana Marković; reditelj, Milan Belegišanin; prevodilac, Arpad Vicko; Vera i Vlada Kopicl; Geroslav Zarić; Biljana Jaramaz; pisac Božidar Knežević; producent Dejan Čavić; Vesna Farkaš; Voja Soldatović, Mirko Štark; bračni par – dr Nataša Nikolić i dr Veselin Bojat; Boris Labudović, Borislava Dejanović, te upečatljiva doktorantkinja Dragana Jovanović, iz Biblioteke Matice srpske, koja je zaslužila peticu za pravi opening styling, dr Goran Marušić, upravnica Pozorišta mladih, Emilija Mrdaković; i brojni drugi pozorišnici i oni što vole da to i jesu!
Autor: Teodora Ž. Janković
Foto: Dragutin Savić/Branislav Lučić
