U organizaciji Fondacije „Vujica Rešin Tucić & Vojislav Despotov“, pokreta Novi optimizam i Zavoda za kulturu Vojvodine, danas je održan jednodnevni skup pod nazivom „Tradicija avangarde“, što je i naziv nagrade koju Fondacija, koja nosi imena ova dva znamenita predstavnika vojvođanske i eksjugoslovenske neoavangardne poetičke i umetničke prakse, a čiji su laureati do sada bili proslavljeni reditelji Slobodan Šijan i Andraš Urban.
Fenomenološki gledajući, kao deo šireg procesa liberalizacije klime u SFRJ, naročito u oblasti kulture, ’70-tih godina 20. stoleća započet je proces koji se u svojim krajnjim dometima ne može meriti ni sa čim što je u ovdašnjim i ondašnjim kulturnim okvirima ex-yu prostora postojalo, a koji je terminološki i poetički kroz različite umetničke prakse omeđen terminom neovangardizam. Novi postupci i pristupi oblastima literature i svakovrsnih drugih vidova umetnosti karakterisali su poetičko-književno-artističke prakse umetnika poput: Tomija Gotovca, Francija Zagoričnika, Brace Dimitrijevića, Branka Andrića-Andrle, Ostoje Kisića, Peđe Šiđanina; umetničkih grupa poput Gorgone iz Zagreba, OHO i Obitelji iz Šempasa iz Slovenije, grupe Bosch+Bosch iz Subotice, Miroslava Mandića, Slavka Bogdanovića, Vlade Kopicla, Slobodan Tišme, Janeza Kocijančića; Peđe Vraneševića, Miće Živanovića, i brojnih drugih znamenitih umetnika, uključujući i uzbudljive i inventivne Tucića i Despotova.
Ističući činjenicu da je samo stvaranje Fonda „Tucić & Despotov“, avangardni čin sam po sebi, u državi koja izdvaja 0,7 odsto svog celokupnog budžeta za kulturu, predsednik Upravnog odbora ove Fondacije, Vlada Vasiljev je podvukao da su ova dva pionira vojvođanske neoavangardne umetničke scene izuzetno pomogli tvorenjem svojih dela i životom da promišljanje o umetnosti, njenim procesima i ishodištima bude slobodna i otvorena delatnost.
Kritičar Gojko Božović, koji je i priređivač sabranih dela Vojislava Despotova, objavljenih u izdanju Gradske biblioteke Zrenjanina, rekao je da ne postoji književni i međuknjiževni žanr u kojem se ovaj, Novosađanin nije iskazao bilo kroz poeziju, esejističku formu ili u romanesknom ključu sa temama u širokom spektru od politke, društva, medija i novih medija, raščlanjavajući Despotovljevo stvaralaštvo u tri faze: neovangardističku, fazu tzv. montaže atrakcija kada Despotov objavljuje kraće romane i postmodernističku iz ’90.-tih godina prošlog veka kada objavljuje romanesknu trilogiju „Jesen svakog drveta“, “Evropu broj dva“, te „ Drvodelju iz Nabisale“.
Pesnik, antologičar i kritičar, Nenad Milošević pokušao je da da moguće odgovore na pitanja percepcije i refleksije poezije Rešin Tucića i Despotova međ mladim, savremenim srpskim autorima dok su Despotovljevi i Rešin-Tucićevi, ispisnici i svojevrsni saborci u prostoru osvajanja umetničkih sloboda u neoavangardizmu, Vladimir Kopicl i „Ninov“ laureat, Slobodan Tišma, svakako, najautentičnije mogli da sve prisutne provedu kroz različite faze stvaralaštva ova dva autora. Istoričar umetnosti i kritičar, Novi Nebojša Milenković, osvrnuo se na komparativno uočavanje sličnosti i razlika u poetičkim, formalnim i žanrovskim opredeljenjima Tucića, Despotova i Subotičanina, Slavka Matkovića polazeći od činjenice da su sva trojica umetnika između ostalog bili jedni drugima i književni junaci u romanima, zaključujući da su Vujica, Vojislav i Slavko umetničkim sredstvima, iskoračujući iz sfere tradicionalizma, zapravo pokušavali, da stvore lepši, bolji, pravedniji i demokratičniji sistem promišljanja, a u cilju sveopšteg boljitka za društvo.
Na trećoj po redu sesiji o novom iščitavanju dela Vujice Rešin Tucića i Voje Despotova govorili su i Bojan Savić Ostojić, a prisutne je pozdravio i Branislav Guta Grubački ispred pokreta Novi optimizam.
Autor: Teodora Janković
