Nepravedno je i nedopustivo osporavanje prava Bunjevaca na lično izjašnjavanje o svojoj nacionalnoj pripadnosti, kao i osporovanje njihovih kolektivnih prava koja su u skladu sa relevantnim zakonima Republike Srbije, jedan je od zaključaka Simpozijuma “Kulture i identitet Bunjevaca”, održanog danas u zgradi Skupštine Vojvodine.
Simpozijum je, pod pokroviteljstvom Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama, organizovao Muzej Vojvodine, a svoja viđenja istorijske sudbine i nacionalnog i kulturnog identiteta Bunjevaca predočilo je više od 30 eminetnih istoričara i drugih naučnih radnika. Među njima su bili i Vladan Gavrilović, Dejan Mikavica, Slobodan Bjelica, Aleksandar Raič, Slobodan Orlović, Drago Njegovan, Ferenc Nemet, Saša Marković, Žarko Bošnjaković, Biljana Sikimić, Vesna Marjanović i drugi.
“Istrajna borba Bunjevaca za svoj identitet traje svih 330 godina, koliko je prošlo od njihovog dolaska na ove prostore i to zaslužuje i poštovanje, i podršku. Kao što je očuvanje srpskog nacionalnog i kulturnog identiteta primarno strateško opredeljenje Pokrajinske vlade,tako ćemo se boriti da se očuvaju i identiteti drugih naroda koji žive u Vojvodini, uključujući, svakako, i Bunjevce”, rekao je na otvaranju Simpozijuma pokrajinski sekretar za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama Miroslav Štatkić.
Učesnike ovog skupa pozdravili su i zamenik pokrajinskog sekretara za kulturu Nebojša Kuzmanović, pomoćnica pokrajinskog sekretara za obrazovanje, upravu i nacionalne zajednice Milinka Hrćan, akademik Zoran Kovačević i predsednik Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne manjine Suzana Kujundžić-Ostojić, a stav da je osporavanje prava Bunjevaca na samobitnost nepravedno i nedopustivo se, kako je naglašeno u zaključcima “posebno odnosi na hrvatsku nacionalnu manjinu u Srbiji i njene predstavnike, kao i na Republiku Hrvatsku”.
Uz konstataciju da su Bunjevci, kao kompaktna etnička grupa u Bačku i Baranju stigli s kraja 17. veka, u zaključcima je naglašeno da su oni, uprkos mađarizaciji, u drugoj polivini 19. stoleća otpočeli svoj nacionalni preporod. U prisajedinjenju vojvođanskih oblasti Kraljevini Srbiji 1918. godine imali su izuzetno značajnu ulogu, da bi između dva svetska rata “preko katoličkog klera, HSS i hrvatske intelignecije koja je u Bačku doseljena iz Zagreba, bili izloženi intenzivnoj hrvatizaciji”.
“Najveći udar na nacionalni identitet, kao i na svoja nacionalna i ljudska prava, Bunjevci su doživeli od kroato-komunističke vlasti socijalističke Jugoslavije, predvođene Josipom Brozom Titom koja je preko vojvođanske policije, odnosno Odeljenja za unutrašnje poslove Glavnog narodno-oslobodilačkog odbora Vojvodine zabranila slobodno nacionalno izjašnjavanje Bunjevaca (kao i Šokaca) i naredila da se od 14. maja 1945. godine svi Bunjevci (kao i Šokci) moraju smatrati Hrvatima. Ovaj akt je asimilatorski pravni akt i suštinski je protivustavan, pa ga treba poništiti”, navodi se u zaključcima Simpozijuma.
Kategorija “Bunjevac” je, kako se konstatuje, u popisne liste ponovo uvedene tek 1991, da bi se pokazalo da, uprkos zabrani dugoj gotovo pet decenija, veliki broj Bunjevaca nije zaboravio svoj identitet niti želi da ga se odrekne, a tako je, uprkos svim pritiscima, i danas.
Administrativno negiranje Bunjevaca i Šokaca i njihovo prisilno tretiranje kao Hrvata posle Drugog svetskog rata je, navodi se u zaključcima Simpozijuma, bilo i u funkciju razgraničenja između tadašnjih jugoslovenskih federalnih jedinica Hrvatske i Srbije. Zahvaljujući tome, u korist Hrvata je praktično nasilno promenjena etnička slika pre svega Baranje, što je bio jedan od glavnih elemenata da ona uđe u sastav Hrvatske.
