Doktor slikarstva Uglješa Colić naslikao je mural novosadske dobrotvorke Marije Trandafil na istoimenom trgu.
Uglješa za sebe kaže da je slikar bez stila jer se ne vezuje za određenu tehniku, već ih kombinuje i u stalnoj je potrazi za nečim novim.
“Mural je naslikan akrilnim bojama, kombinacijom različitih klasičnih slikarskih tehnika, četkama i valjcima. Rađen je direktno na zidu, bez projektovanja crteža ili pomoćne mreže, i predstavlja spoj realnog prikaza i ekspresivnog slikanja”, kaže Colić za Dnevnik.
Mural Marije Trandafil spada u desetak koje je uradio do sada. Кako kaže umetnik, logično je bilo da se portret velike srpske dobrotvorke nađe na trgu koji nosi njeno ime.
“Marija Trandafil izuzetno je značajna ličnost u istoriji našeg grada. Možda i najveća srpska dobrotvorka, zadužila nas je mnogo i danas predstavlja nadahnuće za mnoge sugrađane i izaziva divljenje i poštovanje”, ističe Colić.
Colić ima ideju da naslika i bivšeg književnika i kritičara doktora Draška Ređepa. Što se tiče drugih planova, najavljeno je bilo nekoliko izložbi koje su odložene dok se epidemiološka situacije ne poboljša.
View this post on Instagram
Marija Trandafil – najveća srpska dobrotvorka
Marija Popović rođena je 25. decembra 1816. godine u Novi Sad u uglednoj porodici Popović, grčkog porekla. Bila je novosadska veleposednica i poznata srpska dobrotvorka, koja se ponekad naziva “najvećom srpskom dobrotvorkom”. Odlikovana je ordenom Crvenog krsta. Između ostalog, podigla je zgradu za sirotište u kojoj se danas nalazi sedište Matice srpske (od 1927.). Udala se za Jovana Trandafila, grčkog trgovca krznom iz Erdelja (Transilvanija). Zarađeni novac Marija i Jovan Trandafil ulagali su, pre svega, u kupovinu kuća i u dobrotvorne svrhe.
Pred Jovanovu smrt 8. oktobra 1862. godine, supružnici su sačinili prvi testament. Dokument se sastojao iz pet tačaka. Кao prva, namenjeno je 140.000 f. kao prihod od 489 lanaca novosadske zemlje za 12 gimnazijskih stipendija. Dobri učenici bi primali po 500 f. godišnje, na mesečne rate. Druga tačka se odnosi na manju kuću na novosadskoj čaršiji, čiji je čist godišnji prihod 1200 f. On je namenjen novosadskoj pravoslavnoj crkvi. Treća tačka pominje jednu veću kuću u novosadskoj čaršiji, sa čistim prihodom od 4000 f. tu bi ostao da živi njen brat Marko Popović, u četvrtoj tački, radilo se o dvema kućama u Lebarskom sokaku i jednoj velikoj kući u Osijeku sa prihodom od 2500 f. generalni izvršitelj njihove volje je imao zadatak da te prihode svake godine razdeli sirotinji i bolnicama u Osijeku, Somboru i Novom Sadu. Poslednja, peta tačka rešava pitanje pokojnikove (Jovanove) rodbine u Erdelju. Njima je dato 50.000 f. u gotovini.
Кuću na pijaci pored one u kojoj je živela i umrla, poklonili su sabornom hramu. Od kuće u Lebarskom sokaku odredili su da od prihoda godišnje po dve sirote pravoslavne devojke udaju. Drugu kuću u toj ulici zvanu “kod Sremca” su namenili od prihoda da se izdržavaju sirote udovice i nemoćni trgovci i majstori. Кuću u Osijeku – od prihoda da se podjednako pomogne bolnicama u Novom Sadu, Somboru (plus i prihod od osam jutara zemlje) i Osijeku. Obnovili su i Nikolajevsku crkvu u Novom Sadu, ikonostas Uspenske crkve, kao i jermensko-katoličku crkvu. Mermerni krst, koji se danas nalazi u Sabornoj crkvi u Novom sadu, napravljen je po nalogu Marije Trandafil.
Marija je izmenila testament 1878. godine, i unela neke izmene prvobitne volje. Tada je osnovala zadužbine pod svojim imenom i precizirala raspodelu ostatka imovine dvadeset godina nakon muževe smrti.
Sabornoj crkvi je ostavila pride i 100 f. godišnjeg izdržavanja. Slepom Novosađaninu Nikoli Lučiću ostavila je dobrotvorka mesečno izdržavanje “legat” po 30 f. Posebne “legate” namenila je prijateljima i licima koja su bila uz nju do njenog upokojenja.
Godine 1874. Marija je kao “zanatlijska kći” platila izradu skupocene zastave novosadske “Zadruge Srba zanatlija”. Za vreme Prvog srpsko-turskog rata (1876.) bila je predsednica odbora za prikupljanje pomoći ranjenicima.
Nakon smrti Marije Trandafil, u lokalu kuće “Кod ikone” otvorena je čuvena apoteka “Кod spasitelja”, a od 1913. godine tu je radila Popovićeva apoteka, koja je nacionalizovana polovinom 20. veka.
Posle njene smrti osnovan je fond iz koga su se školovali mnogi đaci “Srpske velike gimnazije”.
Izvor: Dnevnik
Foto: Pixabay
