Stručnjaci će proceniti koja je od pet lokacija predloženih novim strateškim dokumentom najbolja za izgradnju regionalnog centra za upravljanje otpadom, a lokacija koja se ocenjuje kao materijalno najprihvatljivija je tik uz sadašnju gradsku deponiju na Klisi.
Jučerašnjem otvorenom sastanku u Skupštini grada, posvećenom predstavljanju Regionalnog plana upravljanja otpadom za Grad Novi Sad i opštine Bačka Palanka, Bački Petrovac, Beočin, Žabalj, Srbobran, Temerin i Vrbas, prisustvovao je mali broj građana. Plan sadrži skup analiza i preporuka stručnjaka o načinu na koji će se Novi Sad i okolina boriti protiv nesanitarnih načina odlaganja otpada, a pre svega putem izgradnje savremenog regionalnog centra za upravljanje otpadom. Procene stručnjaka su da sve navedene opštine zajedno generišu 200.000 tona otpada godišnje.
Kako se navodi u planu, koji su predstavili stručnjaci, reč je o nameri da se spreči nastajanje enormne količine otpada, uvede ponovna upotreba, reciklaža i iskorišćenje otpada, kao i sigurno odlaganje. Plan obuhvata tri faze – u prvoj fazi će se raditi na zatvaranju postojećih deponija, izgradnji sanitarnih deponija, transfer stanica i reciklažnih dvorišta, nabavci neophodne opreme (kontejneri, kante, kamioni), uvođenju sistema “dve kante” i sekundarnoj separaciji, kao i uvođenju kompostiranja zelenog otpada (iz bašti i parkova).
Na pitanje “021” šta podrazumeva zatvaranje postojeće gradske deponije u Novom Sadu, za koju stručna javnost godinama apeluje da ugrožava kvalitet života Novosađana, na svega nekoliko kilometara od centra grada, članica gradskog veća za urbanizam i zaštitu životne sredine Mira Radenović navodi da ono podrazumeva fizičko ograđivanje i prestanak pristupa deponiji, što je aktivnost koja se uveliko planira i za koji je posao već dodeljen putem javne nabavke. Međutim, ova deponija biće sanirana tek u trećoj fazi plana jer, kako su stručnjaci predočili, ne može postojeća deponija da se zatvori dok se ne steknu uslovi da se otpad deponuje na novu.
Transfer stanice planiraju se u Vrbasu, Srbobranu i Bačkoj Palanci. S ovih lokacija otpad će se prevoziti na regionalnu deponiju. Reciklažno dvorište bilo bi postrojenje u kojem se odlaže sav otpad koji građani ne mogu da recikliraju (na primer: aparati, baterije, stari nameštaj i slično), a tri ovakva dvorišta nalazila bi se u Novom Sadu i po jedno u pomenutim okolnim opštinama.
Sistem “dve kante” podrazumeva postojanje plave i zelene kante – jedna za suv otpad, a druga za ostali otpad, koje bi postojale u svakom domaćinstvu. Dodatno bi se u blizini svih individualnih i stambenih domaćinstava nalazili i plastični kontejneri namenjeni odlaganju stakla.
Druga faza obuhvatila bi sakupljanje bio-otpada (takozvana treća kanta, za odvojeno sakupljanje kuhinjskog i baštenskog otpada), izgradnju postrojenja za kompostiranje otpada i uvođenje insineracije sa iskorišćenjem energije, to jest dobijanje energije iz otpada.
U trećoj fazi, za najviše desetak godina, sledi sanacija svih starih gradskih deponija, koje će čekati zaključane.
Najspornija tačka za većinu učesnika u diskusiji jesu lokacije u opticaju za izgradnju regionalnog centra sa pratećim sadržajem. Pet lokacija su: lokacija u gradsku deponiju u Novom Sadu, Kać, Stepanovićevo, Temerin ili Đurđevo, ali su stručnjaci mahom već ubeđeni da će biti odabrana prva lokacija.
Konačna odluka o lokaciji biće konačno poznata nakon izrade Prethodne studije opravdanosti i Studije opravdanosti. Koliko će novi regionalni centar koštati građane? Planira se finansiranje putem kredita, ali i iz budžeta opština, ali su stručnjaci procenili da bi mesečni račun građana od naredne godine, kad se uvedu neke od novina, bio veći ni za 100 dinara (0,7 evra). Godinama bi račun postepeno rastao – u 2025. godini bi on bio veći za 1,9 evra, a u 2035. godini za 2,66 evra.
Prednosti ovakvog sistema su mnogobrojni, naveli su stručnjaci – zagađenje životne sredine (zemljišta, vode, vazduha, efekat “staklene bašte”) svedeno je na minimum jer se otpad tretira u strogo kontrolisanim uslovima, opštine će uštedeti mnogo novca iz ponovne upotrebe sirovina, a građani će postati ekološki osvešćeniji, pa će primarna separacija otpada zapravo imati smisao.
Naime, pilot-projekat primarne separacije otpada u Novom Sadu pokazao se kao slabo uspešan jer je mali broj građana uopšte znao za ovu opciju, a neki su bili obeshrabreni kad su saznali da otpad odvajaju džabe – sve je završavalo u istom kontejneru, bez informacija gde ide dalje i da se kasnije ponovo odvaja na linijama separacije.
Inače, gradska uprava za građevinsko zemljište i investicije već je putem javne nabavke angažovala projektanta “Tehnohidrosfera” iz Beočina za izradu projekta sanacije, zatvaranja i rekultivacije gradskog smetlišta. Posao je vredan četiri miliona dinara i treba da bude urađen za najduže pola godine.
Izvor: 021
Foto: Ilustracija/Pixabay
