Pomen žrtvama Novosadske racije biće održan danas, 23. januara, u 12 časova, na Keju žrtava racije kod spomenika “Porodica”. Ove godine novina je to što će u protokolu polaganja cveća učestvovati i predstavnici naših gradova stradalnika u drugom svetskom ratu. Novost je i da je Ministarstvo obrazovanja odobrilo da se u udžbenicima iz istorije za narednu godinu nađe i lekcija o raciji u Bačkoj.
U jeku Drugog svetskog rata, u zimu 1942. godine, mađarski fašisti izvršili su nezapamćen zločin nad srpskim, jevrejskim i romskim stanovništvom u južnoj Bačkoj. Između 21. i 23. januara, mađarska vojska, pod izgovorom da je u pitanju racija u cilju otkrivanja skrivenih partizana, počela je streljanje civila na ulicama. Većinu pohapšenih su prebacili kamionima na gradsku plažu Štrand na obali Dunava gde su žrtve u koloni streljane jedna po jedna nakon čega su im tela bačena pod zaleđen Dunav. Tokom ta tri dana, ubijeno je oko 2.000 ljudi, najviše Jevreja i Srba.
“Kao Ulica Svetozara Miletića, kasarna u vojvode Bojovića, Beogradski kej, Štrand, Uspensko groblje. Sva ta mesta postala su mesta masovnog stradanja civilnog, neboračkog stanovništva koje je izolovala ondašnja Hortijeva Mađarska. Po nekim ulicama ljudi su ubijani bez pretresa, ispitivanja, presude” izjavio je Petar Đurđev, istoričar i direktor arhiva Grada Novog Sada.
Ni nakon 81 godine, ti zločini se ne smeju zaboraviti, te bi ove godine trebalo da počne i gradnja memorijalnog centra u Kineskoj četvrti, posvećenog žrtvama racije.
Pored čuvenog spomenika Porodica na Keju, i ovde na plaži Štrand je postavljen spomenik žrtvama. Reč je o granitnoj kocki čiji svaki kraj predstavlja jednu stranu sveta, što simbolizuje suživot i jedinstvo. Ta lokacija je izabrana jer su krvnici tim putem vodili Novosađane na streljanje.
Juče nas je obradovala vest da je Ministarstvo obrazovanja konačno donelo odluku da se lekcija o raciji Srba u Bačkoj naći u obaveznom nastavnom programu istorije u RS. Tako da će sva deca na čitavom prostoru Srbije učiti o ovom strašnom zločinu i upoznati se sa delićem onoga što su prošli bačko stanovništvo srpskog, jevrejskog i romskog porekla tokom te strašne okupacije.
Istoričari i predstavnici verskih zajednica smatraju da bi termin “racija” trebalo zameniti terminom “pogrom” jer on bolje opisuje ono što se desilo u Novom Sadu i Bačkoj 1942. godine.
Izvor: RTV.rs
Foto: RTV.rs
