Početkom novembra trebalo bi da konačno bude završena obnova fasade Vladičanskog dvora, a stare pločice, oko kojih se prethodnih dana digla prašina u javnosti, koje su prošle procenu konzervatora, pokrivaće južnu fasadu zdanja, koja se vidi iz Zmaj Jovine ulice.
Kako su za “021” objasnili u Pokrajinskom zavodu za zaštitu spomenika kulture, nema ništa od priča da je posao urađen nestručno i da su bačene pločice stare gotovo 120 godina. Poručuju da je urađeno sve što se moglo, kako bi se sačuvale stare pločice, a tamo gde to nije bilo moguće – ugrađene su nove.
Vladičanski dvor je sagrađen 1901. godine i jedna je od retkih zgrada u Novom Sadu čija je fasada ukrašena keramičkim pločicama. Ovo je prvi put da se radi ozbiljna rekonstrukcija.
Direktor Pokrajinskog zavoda Zoran Vapa kaže da su im se svojevremeno obratili iz Eparhije Bačke da urade projekat i da su potom uz ispitivanja i istraživanja i saradnju sa Novosadskim zavodom za zaštitu spomenika kulture napravili projekat obnove. Novac su obezbedile pokrajinske i novosadske vlasti i zbog toga se dva tendera rade preko Pokrajinskog zavoda, gde dva ugovora ukupne vrednosti veće od 30,9 miliona dinara dobija firma “Koto” iz Beograda, i jedan ide preko gradskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture, pa tu nešto više od 11,9 miliona ponovo dobija “Koto”.
U tenderima je već bilo predviđeno da se sačuvaju sve pločice koje mogu ponovo da se koriste, a da se nove postave tamo gde očuvanje nije moguće. Vapa objašnjava da su time ispunjeni konzervatorski uslovi i da treba uzeti u obzir da se radi o pločicama starim 120 godina na koje su uticale vremenske prilike, so i drugi faktori tokom godina.
– Sve se ispitivalo i istraživalo. Godinu dana smo tražili odgovarajuće pločice koje će zameniti ove. Bili smo u Kanjiži i dali smo sve neophodne informacije i uzorke, ali nisu mogli da izrade potrebne pločice. Ovde se radi o nekoliko stotina kvadrata, jako maloj seriji. Na kraju smo u Španiji došli do firme “Porcelanosa” iz Viljareala koja je bila spremna da uradi pločice koje će biti napravljene tako da su najsličnije onima ranije postavljenim – navodi Vapa.
Kako je naveo nove pločice nisu iste debljine kao nekadašnje, ali imaju bolje karakteristike, a sve ovo je ispitivano u Beogradskom institutu koji izdaje atest za materijale.
Prema njegovim rečima, priča o tome da nisu ugrađene dobre pločice “potiču od ljudi koji nisu stručni”, te dodaje da je uz stare uzorke proizvođaču prezentovano sve što je bilo potrebno kako bi nove pločice bile najbliže originalu. Napominje kako tehnika proizvodnje pločica u fabrikama nije ista kao pre više od veka.
Odbacuje priče o kompjuterskom štampanju šara, jer kako navodi, nekada su se pločice prvo pekle, pa su rađene bordure i potom su se pekle na oko 700 stepeni. Sada se ne radi tako, već idu odmah na pečenje od 1.200 stepeni Celzijusa.
Direktor Pokrajinskog zavoda, pokazujući obimnu dokumentaciju, navodi da su se restauratori potrudili da očuvaju svaku staru pločicu koja je mogla da se sačuva, ali da je vreme uradilo svoje. Stare pločice građani će videti na 110 kvadratnih metara na zapadnoj fasadi, odnosno onoj koja se vidi iz Zmaj Jovine ulice.
On navodi da će biti vidljive i promene u nijansi boje pločice u odnosu na druge dve fasade sa novim pločicama i drugim ornamentima, ali tu napominje da je korišćena originalna boja iz 1901. godine i da je posle jednog veka normalno da se boja promenila. Direktor Pokrajinskog zavoda kaže i da je zamena pločica u okviru rekonstrukcije fasade Vladičanskog dvora samo jedan deo svih radova, jer su obnovljeni ukrasi, sačuvane originalne drvene roletne, radi se na popravci terase, ali i drugi poslovi.
Izvor: 021
Foto: 021
