Neobično za Platoneum, ali istinito! Bilo je dupke puno, a bez rada erkondišna! Jer je zgradu vojvođanskog ogranka Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) u Novom Sadu, pohodio čuveni istoričar našeg doba, počasni profesor Univerziteta Pariz Sever XIII, dr Robert Mišambled da bi održao predavanje pod nazivom “Pripitomljeno nasilje. Kontrola mladalačke agresivnosti od srednjeg veka do danas.”
U organizaciji vredne i marišne, Bore Babić i njene izdavačke kuće “Akademska knjiga”, te Francuskog instituta u Srbiji i Kulturnog centra Beograd, nosilac ordena Viteza Legije časti, dobitnik Dekart-Hojgensove nagrade (1997) godine, sorbonski doktorant, član Instituta za napredne studije prestižnog Univeziteta Prinston, i izučavalac koji je ostavio značajna dela iz oblasti društvene i kultur istorije (o Istoriji đavola od 12-og do 20. stoleća; seksualnosti u doba Madam Pompadur, Kraljici Margo, kultovima smrti,istoriji korupcije, itd), Robert Mišambled, u okviru svoje mini srpske turneje na kojoj promoviše dve knjige prevedene u nas, blagodareći, “Akademskoj knjizi”: “Istorija nasilja. Od kraja srednjeg veka do danas”; te “Istorija užitka od 16. veka do danas.”, sinoć je uz moderaciju ništa manje čuvenog, eksperta u oblasti Međunarodnog prava, harvardskog doktoranta a današnjeg akademika SANU, Tibora Varadija, pokušao međ brojnim auditorijumom da iznese nekolike statistike i podatke vezane za istoriju ubistava, agresivnosti, verbalnog i ma kog oblika nasilja u genezi od nekoliko vekova, komparirajući zapadnoevropske države, sa istorijom razvoja ovakvih sociopatskih oblika ponašanja u Sjedinjenim američkim državama (USA).
Suprotno uvreženom mišljenju o vremenima terorizma, zločinstava i zlodela nepojamnih ljudskom rodu, kojima smo savremenici, Mišamblad pokazuje da su brutalnost i stopa ubistava (kojim se prevashodno bavio kako u knjizi “Istorija nasilja”, a samim tim i predavanju) od XIII stoleća na ovamo u stalnom opadanju potkrepljujući ovu tezu iscrpnom statistikom koja recimo, u krivulji vezanoj za Englesku, govori da je bilo 100 ubistava na 100 hiljada stanovnika, te da je tendencija u sedam vekova, odnosno do današnjice takva, da je ona u stalnom opadanju. U najrazvijenija društva u pogledu statistike koja govori u prilog još manjem procentu ubistava, zbraja se japansko, koje ima još manju stopu ubistava nego li je takva situacija na evropskom kontinentu:
– U 17 stoleću dolazi do rapidnog pada stope ubistava na deset posto od navedene Engleske “statistike”, mahom u svim zapadnoevropskim društvima, da bi ovaj procenat pao na jedan posto, u periodu pred početak Prvog svetskog rata. Kuriozitetno bih istakao, da ova “engleska statistika”, jer kao što je poznato, mi, Francuzi, imamo taj poseban odnos sa Englezima (smeh), jeste izvedena baš na Oksfordu, dakle izgleda da univerzitet nije smirivao agresivna ponašanja dočim su se studenti i profesori kroz istoriju međusobno ubijali… Dakako, svaka zemlja, je priča za sebe-te je tako u Italiji, usled njene političke i kulturološke razjedinjenosti dosta dugo bio raprostranjen model osvete i omerte u nekim njenim delovima- Sicilija, Sardinija ili u Francuskoj-Korzika. U skandinavskim zemljama i Nemačkoj, ali i Francuskoj, međ mladim seljacima, pripadnicima plebsa, hladno oružje nosilo se, kao deo ukrasa, gotovo nošnje. Iz brojnih socioloških, socijalnih, i drugih faktora mladićima je oružje koristilo kao dokaz muškosti (žene su bile vaspitavane da budu krotke i nenasilne, nasilnu ženu društva onog doba su odbacivala!), nož je bio doživljavan kao svojevrsni simbol penisa, kojim je mladi, neoženjeni muškarac, kakvi su se često okupljali u grupama i koji su u slobodno vreme šetali naoružani, u određenim situacijama bili u prilici da ovo oružje neretko i iskoriste o čemu nas poučavaju i toliki primeri iz Istorije slikarstva-Brojgelova slika kavge seoskih mladića, itd… – ispričao je među ostalim, profesor Mišamblad.
Društveno prihvatljivim i gotovo nesankcionisanim ponašanjem bilo je smatrano i silovanje žena, jer su se žene doživljavale kao seksualni plen i na njima su se ispoljavale seksualne frustracije, rekao je međuostalim, Mišamblad, navodeći izreku iz njegovog kraja: “Pažnja! Uvedi koke, jer su petlići napolju”, kao svojevrstan primer “narodne misli” koja je implicirala da ukoliko žena nema oca ili pratioca, nema šta ni tražiti na ulici, jer bi joj se mogle dogoditi razne gadosti.
Dakako, sve je promenila pojava pravnih normi, koje su započete, u Francuskoj u vreme vladavine Luja XIII i kardinala Rišeljea, koji je zabranio nošenje oružja, svima izuzev vojsci. Ovaj svojvrsni proces razoružavanja nacija, trajao je što pravno normativno, što običajno do 19 veka, kada se uvodi kategorija tzv. kontrolisanog nasilja koja će uzrokovati, u naučno-istraživačkom smislu i objašnjenje tzv. pravednih i nepravednih ratova (pravedni su oni u odbranu nacije, vere, itd), a čitav ovaj dvo i po vekovni proces Miašmblad naziva “ugovorom između generacija” u kojem se i sam termin nasilja i njegovo poimanje promenilo.
U vremenu današnjice, svakako najveći fenomen, u pogledu istorije i pojavnosti nasilja predstavlja USA, jer njena statistika govori da je u prethodnoj godini 12 570 ljudi ubijeno vatrenim oružjem, a 23 hiljade ranjeno. Nju Orleans se smatra “prestonicom mrtvih” jer statistika veli da se izvrši 52 ubistva na 100 hiljada stanovnika. Masovna ubistva, bilo maskr u Oregonu, od pre koji dan (ubijeno 49,ranjeno 53)bilo ma koji drugi, niti jedna evropska zemlja, uključujući i Rusiju ne poznaje. Istoričar to objašnjava dostupnošću oružja i lošoj zakonskoj regulativi u tom povodu (u Americi je slobodna prodaja naoružanja!).
Da li “čovek čoveku vu”, po Hobsovoj teoriji iz “Levijatana” (koju prihvataju Froj, From, Boris Cirilnik) ili je čovek dobar i po slici Božijoj stvoren (filosofi 18 veka-“dobri divljak”), Robert Mišamblad nije bio u stanju da negira ili potvrdi. Uprkos, svim pokušajima skrojilaca globalnih politika, koji nas “podučavaju” svetskom terorizmu i nasilju što ga čovečenstvo nije poznavalo do trećeg milenijuma, statistika, ipak ne trpi,novogovorne obmane i filosofije.
Autor: Teodora Ž. Janković
