U izazovnim politikantskim vremenima za srpsko-crnogorske odnose, dve organizacije civilnog društva, Udruženje Crnogoraca Novog Sada i Umetnički atelje „Nonin“, došle su na izuzetnu ideju da upriliče izložbu „Dušan Nonin, Ruke pune vekova – kopije fresaka manastira Pive“, u otvarajućem danu Art expo i Sajma knjiga u novosadskom Master centru.
Svojevrsni projekat, koji je idejno začet pre tri godine u ateljeu “Nonin”, na Tvrđavi, gde danas radi slikar i konzervator, Miroslav, sin, Dušana Nonina, koji je slavu i lovorike u oblasti očuvanja duhovno-kulturnog nasleđa, pobrao baš na svom profesionalnom „životnom čedu“, kompletnoj dislokaciji i prenosu životopisa manastira Uspenja Bogorodice u Pivi, finalno je uokviren izložbom 38 kopija fresaka ovog manastira, nastalih u tehnici kazeinske tempere na lesonitu, koje su se našle po prvi puta međ Novosađanima i drugim marišnicima događaja u oblasti kulture, objasnio nam je u razgovoru za NSHroniku, novinar, publicista, i jedan od autora izložbe, potpredsednik Udruženja Crnogoraca u Novom Sadu, Stanko Popović.
– O poduhvatu jedinstvenom u svijet, prenosu živopisa manastira Pive, životnom djelu slikara i konzervatora, Dušana Nonina, svjedoči postojano dislocirani četvorovjeki hram u Pivi. Ej, preseliti 1270 kvadratnih metara zida oslikanog na malteru, ljudovati sa domaćinima Pivljanima, međ kojima je živeo pod durmitorskim nebom bezmalo 13 godina, drugovati sa šarkama i poskocima, koje smo izložili u lincuri i lozovoj rakiji, a iz kolekcije Nonina, sve to vrijeme strpljivo, predano, u rizičnim uslovima radeći – istakao je Stanko Popović, naglašavajući da je Udruženje Crnogoraca Novog Sada, kao i Uprava za dijasporu Crne Gore, oberučke prihvatila ideju o realizaciji ove izložbe.
Pričajući o životnom, stvaralačkom i estetičkom putu Dušana Nonina, istoričar umetnosti, Mile Ignjatović, podsetio je prisutne na činjenice da je Nonin bio i istaknuti predstavnik vojvođanskog figurativnog umetničkog pravca u drugoj polovini 20. veka, da se iskazivao i u kopistici u manastirima Krušedol, Hopovo, te rimskih fresaka. Ipak, ovaj dobitnik „Zlatnih formi“, „Ordena zasluga za narod“, te novosadski „Oktobarac“, međunarodnu slavu onomadnjoj državi, instituciji za koju je u tom momentu radio, ali i gradu Novom Sadu, svojim bližnjima i struci, doneo je upravo uspešnim prenosom i kompletnim restauratorskim postupkom dovođenja u prvobitno stanje, fresaka iz prve polovine 17. stoleća – dela popa Strahinje iz Budimlja, slikara Kozme, manastira Uspenja Bogorodice u Pivi.
O tome svedoče i reči akademika Bogdana Bruknera o Noninovom radu, istaknute na postavci:
– Kada je Pol Filip, jedan od svetskih i UNESCO eksperata za zaštitu spomenika kulture posetio kanjon Pive, rekao je da do tada u svetu nije video sličan poduhvat. I zaista, prenos živopisa manastira Pive, koje su učinile „ruke pune vekova“ novosadskog konzervatora i slikara, Dušana Nonina i njegovog tima saradnika, smatraju se PIONIRSKIM, PRVIM primerom u Evropi uspešno dislociranog manastira.
Posebnu notu ovoj po svemu neobičnoj i dragocenoj postavci, svojevrsnom hommage-u stvaraocu Noninu, ali i bliskosti i svesti o bratstvu dvaju naroda, srpskog i crnogorskog u duhovnoj i kulturnoj baštini, svojih država i sveta, dale su i reči, jedne od autorki postavke, novinarke i publicistkinje, Gordane Goce Nonin, koja je istakla i činjenicu da su grafički dizajn pratećeg kataloga radili unuci Dušanovi – Teodora i Teodor Šćepanović, te da je tekstove unosila unuka, Iris Nonin, što je za istoriju srpsko-crnogorskih, ali i porodičnih veza Noninovih, zaista lep podatak.
Izložbu je otvorio novopostavljeni ambasador Crne Gore u Srbiji, Tarzan Milošević, dok je stihove Mike Antića o Dušanu Noninu recitovao, novosadski glumac Emil Kurcinak.
Izložba se može pogledati do kraja Art expo sajma, odnosno završnog dana novosadskog Sajma knjiga, 9. marta, u Master centru.
Tekst: Teodora Ž. Janković
Foto: Dušan Živkić
