Iscrpna monografska studija, prva u našoj savremenoj teoriji umetnosti o tapiseriji, njenim začecima, razvoju i savremenim stremljenjima, autorke dr Mirjane Teofanović, naslovljena “Tapiserija u Srbiji 1950-2000, umetnost strukturirane niti”, predstavljena je sinoć, u Kino Sali Muzeja savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) pred marišnicima tapiserije, umetnicima, stručnom javnosti i znatiželjnicima u oblasti nauke i kulture.
Zajednički izdavački poduhvat Muzeja primenjenih umetnosti (MPU) iz Beograda i Ustanove za izradu tapiserija “Atelje 61” (A 61), plod je decenijskog istraživanja i teoretskog promišljanja, dugodecenijskog muzejskog savetnika i predavača Teorije modernog dizajna na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu, dr Mirjane Teofanović čija studija “Tapiserija u Srbiji 1950-2000” jeste osnova za celovito sagledavanje umetnosti tapiserije u nas, koja u svom empirijskom ishodištu sagledava tapiseriju kao autonomnu, punopravnu umetničku disciplinu, a nipošto kao jednu od podvrsta primenjene umetnosti.
Da je u pitanju uistinu, kapitalno delo za našu istoriografiju, istoriju umetnosti i kulture druge polovine 20-og stoleća, govori i sud dr Jerka Denegrija koji u recenziji knjige dr Teofanović, među ostalim, kaže da je “Tapiserija u Srbiji 1950-2000” prvi sintetički prikaz umetnosti tapiserije u Srbiji, koju Teofanovićeva dopunjava i sažetim istorijatom evropske tapiserije, “izlažući i suštinu poimanja tapiserije kao umetnosti strukturirane niti,koja je nosilac likovnih vrednosti i najsuptilniji element njene kompozicije”.
Direktorka MPU, mr Ljiljana Miletić Abramović, ističe elegantnu formu, preciznost, istraživačku radoznalost i perfekcionizam dugogodišnje koleginice joj, Mirjane Teofanović ne samo u obradi ove teme, dočim brojnih publikacija i naučnih radova koje je Teofanovićeva objavila u bezmalo četvorodecenijskom radu, i dodaje da je uz odličnu fotografiju, štampu i privlačno grafičko oblikovanje Olivere Batajić Sretenović, pred čitaocima impresivna studija koja je po svim parametrima realizovana na svetskom nivou i da prevazilazi domaće okvire. “Tapiserija u Srbiji 1950-2000” po, Abramovićkinom sudu, na “upečatljiv način doprinosi promociji i afirmaciji, stručnoj i široj kulturnoj domaćoj i inostranoj javnosti, mnogostrukog bogatstva umetničkog i kultur nasleđa Republike Srbije i može se smatrati svojevrsnom enciklopedijom za stručnjake, istoričare i teoretičare umetnosti i umetnike, a nezaobilaznim priručnikom za studente i kolekcionare”.
Sama autorka, dr Teofanović je prisutnima u Kino Sali MSUV-a, izložila vlastite motivacije i htenija kojima je bila vođena u procesu istraživanja i pisanja:
– Osnovni cilj mog “pregleda” tokom rada na definisanju koncepcije glavne teme knjige “Tapiserija u Srbiji 1950-2000” bio je da se popuni praznina, nastala usled nedostatka tekstova na našem jeziku o istoriji tapiserije. Otuda prva celina (a tri ih je, koje su suštinski uzajamno povezane) sadrži sažet pregled razvoja umetnosti tapiserije, od najranijih vremena do sredine XX veka, kada se Srbija svojim delima uliva u kontinuitet istorije tapiserije u svetu. Drugi deo knjige se odnosi pre svega na događaje koji su inicirali ovu umetnost kod nas, koji su učinili razvoj tapiserije mogućim, i govori o bitnim akterima i ključnim promoterima umetnosti tapiserije u ondašnjoj Jugoslaviji, kakav je “Atelje 61”,dočim treći deo studije čini poglavlje nazvano “Protagonisti i sledbenici” koje je usmereno na osobenosti pojedinačnih poetika umetnika koji stvaraju u tapiserijskom mediju. Svi umetnici pojedinačno, otkrivaju nam lični jezik forme u kome su ostvarili originalni svet oblika, kao izraz individualne poetike. Svi oni zajedno doprineli su razvoju umetnosti tapiserije u Srbiji, koja je postala autentičan i poseban deo baštine evropske moderne umetnosti – zaključila je uvek afirmativno nastrojena posvećenica autorka.
Međ publikom koja je pohodila promociju ovog kapitalnog dela istorije umetnosti i nauke, u opšte, prepoznali smo i umetnike koji sarađuju sa “Ateljeom 61” Smiljanu Hadžić, Gigu Đuragića, Veru Zarić, istoričarku umetnosti, Anu Rakić, direktora A61, vajara, Lasla Silađija i druge.
Autor: Teodora Ž. Janković
Foto: Arhiva A 61
