Dragocena pisma kralja Srbije Milana Obrenovića sinu Aleksandru, 27 stranica uputstava za vladanje, prikazana su danas široj javnosti u Arhivu Vojvodine u Novom Sadu, na izložbi koju je svečano otvorila pokrajinska sekretarka za kulturu Dragana Milošević.
Govor o kralju Milanu održao je istoričar Goran Vasin.
Izložba je otvorena do 26. juna 2020, a u okviru postavke svi zainteresovani mogu videti slike Milana, kao i druge dragocene fotografije, dokumenta i knjige u vezi sa kraljom Milanom i kraljicom Natalijom.
Autori izložbe su Viktor Lazić, Adam Sofronijević i Nebojša Kuzmanović.
Ovom izložbom Arhiv Vojvodine započinje saradnju sa Udruženjem za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju “Adligat” u okviru kojeg su otvoreni Muzej knjige i putovanja i Muzej srpske književnosti.
Prilikom otvaranja izložbe, svečano je potpisan Protokol o saradnji sa ovim udruženjem iz Beograda koje je osnovano na temelju tradicije sakupljanja knjiga i arhivske građe porodice Lazić iz Kumana kraj Zrenjanina, koja se već 250 godina, devet generacija, u kontinuitetu bavi kulturnim delatnostima.
Direktor Arhiva Vojvodine Nebojša Kuzmanović istakao je značaj saradnje državnih i privatnih institucija i rekao da je pravi put za napredak srpske kulture bliska saradnja ovakvih renomiranih udruženja i državnih ustanova.
U pismima kralja Milana izložen je celokupan državno-politički program Srbije.
U njima on daje uputstva za tajno naoružanje moderne srpske vojske, koja će se kasnije proslaviti u balkanskim i Prvom svetskom ratu.
Sva goruća diplomatska pitanja tog vremena pokrivena su u pismima sa odlučnim stavovima ispisanim rukom samog kralja.
Pisma pružaju mogućnost da se na drugačiji način sagleda ceo jedan period srpske istorije, ali i ličnost jednog od najznačajnijih srpskih vladara u čije vreme je Srbija teritorijalno proširena, te su joj bili priznati nezavisnost i status kraljevine.
Viktor Lazić, predsednik Adligata, napominje da je u često u proteklih nekoliko dana bio pitan zašto tako značajnu istorijsku građu daju na uvid javnosti baš u Arhivu Vojvodine i u Novom Sadu.
Odgovor krije upravnik arhiva Nebojša Kuzmanović, koji je prvi pokrenuo inicijativu da se pisma prikažu upravo ovde i koji je svojim radom pokazao kako za kratko vreme jedna državna ustanova može da povrati poverenje i bude primer mnogima.
Takođe, današnja izložba je primer koliko je važna decentralizacija kulturne ponude u Srbiji, kazao je Viktor Lazić.
On je naglasio da su aktivnosti kralja Milana imale ozbiljnog odjeka među srpskim življem u Austrougarskoj, gde je, između ostalog, kao podršku proglašenju Srbije za kraljevinu, njegov predak Aleksandar Lazić zvanično otvorio čitalište 1882. godine.
– Brzina i profesionalizam s kojom je izložba napravljena dokazuju da Srbija može i mora da bude lider u kulturi u regionu, pa i šire – rekao je Lazić, dok je koautor izložbe Adam Sofronijević, istakao da su se upravo javili univerziteti iz Evrope zainteresovani za rad na digitalizaciji materijala koje poseduje udruženje Adligat, počev od pisama kralja Milana.
– Na taj način izložba i naša značajna istorijska građa dobija širi evropski značaj i vidljivost, a udruženje Adligat je prepoznato kao pouzdan i ozbiljan partner širom sveta, pa je prava sreća da je građa završila u rukama baš ovog Udruženja – ističe Sofronijević.
Arhiv Vojvodine, Udruženje Adligat i Univerzitetska biblioteka “Svetozar Marković” formirali su i digitalnu zbirku “Kralj Milan u srpskoj štampi” sa više od hiljadu digitalizovanih članaka i knjiga o kralju Milanu.
Taj projekat vodi najbolji srpski stručnjak za digitalizaciju, Adam Sofronijević, a zbirka se može videti na sajtu kraljmilan.unilib.rs.
Izvor: RTV
Foto: Arhiv Vojvodine
