Sinoć je diljem vojvođanskih galerija i muzeja, naročitim programima, specijalnim postavkama, predavanjima, kustoskim vođenjima, većina pinakotečkih ustanova i institucija kulture, koje nose predznak “od nacionalnog značaja” obeležilo 120 godina od rođenja znamenitog evropskog, jugoslovenskog i srpskog slikara, a Šiđanina, Save Šumanovića.
Šidski “legat” umetnika, odnosno galerija koja nosi naziv po imenu najpoznatijeg stanovnika ovog sremskog gradića, dakako je prednjačila u ovoj aktivnosti, budući je građanstvu ponudila novu-staru postavku od čak 116 dela srpskog slikarskog velikana, kojima je autorka postavke bila sama upravnica galerije “Sava Šumanović”, Vesna Burojević. Istovremeno, u Novom Sadu, dr Jasna Jovanov je u okviru i nadalje aktuelne izložbe “Miroslav Kraljević i sledbenici”, sinoć u Spomen zbirci Pavla Beljanskog (SZPB) govorila o uticaju Šumanovića (koji je u pomenutoj postavci zastupljen sa osam dela) na zagrebački ekspresionističko-kubistički likovnjački serkl u periodu izmeđ dva rata.
Svakako, impozantan broj Šumanovićevih dela u svojoj kolekciji pohranjuje i Galerija Matice srpske (GMS), koja je jubilej slikarovog rođenja obeležila kustoskim vođenjem istoričarki umetnosti Jelene Ognjanović i Stanislave Jovanović, koji su sve ljubitelje i znatiželjnike koji su se sinoć zatekli u GMS, “sprovele” kroz 50 eksponata-platana, crteža, skica majstorovih koje su na različite načine od tridesetih godina prošlog stoleća do 2013. godine prispevale u ovaj galerijsko-muzejski prostor:
– U vreme Šumanovićevog studiranja u Zagrebu, u raznim druženjima i komunikacijama koje je ostvarivao, između ostalog, Sava se bio zbližio i sa književnikom i likovnim kritičarom, a potonjim sekretarom Matice srpske, Todorom Manojlovićem, kojem je uradio korice za zbirku poezije “Ritmovi”. Kasnije, 1936. godine će upravo Manojlović, biti taj koji će GMS, a tadašnjem Muzeju, pokloniti i “naše”, prvo Savino platno “Ženu sa voćem”, datirano na 1921. godinu. Veći broj Šumanovićevih slika, pristizale su nam kao otkup od advokatske porodice Dorić, odnosno posrednika Zagrepčanina, Zlatka Turkovića. Naime, Šumanovićev drugi odlazak u Pariz, dogodio se baš blagodareći advokatu Doriću, odnosno činjenici da je Dorić kupio Savinih 20-ak slika oko 1925. godine i na taj način, učnio umetniku svojevrsnu uslugu, budući je Šumanovićev otac izražavao neslaganje sa sinovljevom potrebom da se nanovo nađe u Parizu. Iz tog vremena datira i čuveno platno “Mornar na molu”, u narodu odomaćeno kao “Lađar”, dočim je tri slike iz tog perioda od narečenih Dorića odnosno Turkovića, otkupila Jugoslovenska akademija za zagrebačku Modernu galeriju (i oni su deo postavke “Miroslav Kraljević i sledbenici”). Tokom godina je kolekcija GMS upotpunjavana i drugim Šumanovićevim delima,ali međ njima se svakako izdvaja poklon, Savine majke, Perside Šumanović koja nam je poklonila sinovljevu sliku “Kupačice” iz 1929.godine – objasnila je Jelena Ognjanović.
Dakako, sva narečena dela moguće je videti u pominjanim izložbenim prostorima, ovih dana, ukoliko vas “namera nameri” baš na GMS, SZPB ili galeriju “Sava Šumanović” u Šidu.
Autor: Teodora Ž. Janković
Foto: GMS
