Izložba Kolekcija Pavla Beljanskog: biseri moderne u četvrtak je svečano otvorena u Umjetničkom paviljonu u Zagrebu.
Upravnica Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, dr Jasna Jovanov u svojoj uvodnoj reči objasnila zbog čega tek sada, nešto više od pet decenija nakon smrti Pavla Beljanskog, njegova kolekcija prvi put gostuje van granica Srbije.
“Mi smo sa velikom strepnjom krenuli u ovaj prostor mada smo bili svesni da je to najlepše i najbolje mesto u kojem bi se naša kolekcija mogla videti i postaviti. Naime, o čemu se radi: kada je Pavle Beljanski poklonio svoju kolekciju Novome Sadu, jedan od uslova bio je da se izgradi posebna zgrada za kolekciju. U modernom, minimalističkom duhu, zgradu je projektovao arhitekta Ivo Kurtović i u njoj svaka slika ima svoje mesto. Ta arhitektura je toliko jednostavna da ništa ne konkuriše slikama. Međutim, Umjetnički paviljon je eksponat za sebe i nekako nas je bilo strah, ali sada vidim da slike zajedno funkcionišu i da slike koje veoma teško podnose da se nađu jedna pored druge jer su previše jake dovoljno mogu da pokažu pred publikom. Isto tako, Beljanski je smatrao da bi trebalo napraviti ugovor kojim bi osigurao kolekciju od rasturanja, od pogrešnog rukovanja, bilo čega što bi na fizički ili muzeološki način ugrozilo slike”.
Zvanice su pozdravili i dr Zvonko Maković, ravnateljica Umjetničkog paviljona Jasminka Poklečki Stošić, pokrajinski sekretar za kulturu i javno informisanje AP Vojvodine Slaviša Grujić i pomoćnica ministra kulture Republike Hrvatske za muzejsko-galerijsku delatnost mr Vesna Jurić Bulatović.
Zatim je izložbu zvanično otvorila Vesna Kusin, zamenica gradonačelnika Grada Zagreba.
“Pribojavao sam se da neće biti tako svečano, tako dobro, sa toliko kvalitetne publike. Međutim, bilo je možda i izvan mojih očekivanja, večeras su zvanice bile krema koja se pojavljuje na premijerama, ovakvim izložbama i to je zapravo potvrda da smo uradili dobar posao. Ovo je samo prvi deo izložbe, veselimo se i 3. decembru i dolasku u Novi Sad gde će biti predstavljena izložba Miroslav Kraljević i sledbenici”, rezimirao je dr Zvonko Maković.
Postavkom Kolekcija Pavla Beljanskog: biseri moderne, prvi put u istoriji muzeja gotovo polovina kolekcije diplomate Pavla Beljanskog prikazuje se izvan Srbije, a Umjetnički paviljon kao mesto sagledavanja likovne i kulturne sadašnjosti i prošlosti logičan je izbor za to, istaknuto je na otvaranju.
Otvaranju izložbe prisustvovao je veliki broj zvanica iz sveta kulture, umetnosti, a među zvanicama bilo je i stručnjaka kao i poznavaoca moderne umetnosti i muzeologije: dr. sc. Frano Dublić, dr. sc. Lovorka Magaš Bilandžić, dr. sc. Igor Fisković, zatim Ana Šeparović, Irena Kraševac, Željka Sušić samo su neka od imena zvanica.
Izložbi su prisustvovali i direktor srpske pravoslavne gimnazije Protojerej-stavrofor Slobodan Lalić i Arhimandrit Danilo kao predstavnik Mitropolije zagrebačko-ljubljanske, profesor Fakulteta političkih nauka Siniša Tatalović, Uroš Desnica, sin Vladana Desnice sa suprugom i mnogi drugi.
Ono što je posebno zanimljivo je to da su među gostima bile i unuka Ignjata Joba, Stana Jeličić, i Mira Tartalja, ćerka Marina Tartalje.
Hrvatska publika je u prilici da do 10. januara, do kada traje izložba – pogleda 80 odabranih umetničkih dela 30 autora, impresionista minhenskog kruga ili internacionalnog kruga Pariske škole.
Nadežda Petrović, Milan Milovanović, Jovan Bijelić, Kosta Hakman, Petar Lubarda… samo su neka od imena autora, dok su Petar Dobrović, Sava Šumanović, Ivan Tabaković, Milan Konjović i Ignjat Job delovali i u okviru zagrebačke likovne scene.
Istaknuto mesto u postavci zauzima delo najmarkantnije ličnosti kulturnog života Zagreba i Hrvatske, slikara Vlaha Bukovca, inicijatora izgradnje Paviljona 1895. godine.
Njegova slika Velika Iza (1882) naglašava značaj za instituciju u kojoj se čuva – ona je bila ishodište za osnivanje Nagrade Spomen-zbirke Pavla Beljanskog za najbolji diplomski rad iz nacionalne istorije umetnosti.
Posebnu simboliku ima i delo Marina Tartalje Mladi diplomata (1923) svojevrsni lajt motiv izložbe, koje se smatra inicijalnim za oblikovanje jedne od najznačajnijih privatnih zbirki na prostoru bivše Jugoslavije.
Izložba je deo sveobuhvatnog projekta razmene izložbi između Srbije i Hrvatske: paralelno sa predstavljanjem kolekcije Pavla Beljanskog u Zagrebu, u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog biće realizovana izložba Miroslav Kraljević i sledbenici iz zbirki Moderne galerije iz Zagreba, autora dr Zvonka Makovića (3. decembar 2015 – 21. februar 2016).
Ideja o međumuzejskoj saradnji institucija koje spadaju među najznačajnije nacionalne čuvare baštine važna je za kulturu obe zemlje, kako za sagledavanje kulturnih tokova u regionu tako i za celokupnu evropsku istoriju umetnosti. Cilj autora obe izložbe je da se komparativnim pristupom sagleda i prikaže stvaralaštvo na jugoslovenskim prostorima između dva svetska rata.
Tokom trajanja izložbe u Zagrebu publika će na različite načine moći da se upozna sa kolekcijom Pavla Beljanskog i institucijom u kojoj se ona čuva: kroz stručna tumačenja, filmske projekcije i preko različitih publikacija iz bogate izdavačke delatnosti.
Autor: Daniela Stamenković
Foto: Branko Lučić
